Aktywna i pasywna zwrotnica jest dla tej samej funkcji

W słowniku hi-fi pod powyższą ilustracją można przeczytać, że zwrotnica to układ, który dzieli pasmo akustyczne na kilka węższych pasm. Każde z tych pasm jest następnie odtwarzane przez odpowiedni głośnik. Zwykle są to głośniki: wysokotonowy i niskośredniotonowy w kolumnach dwudrożnych albo niskotonowy, średniotonowy i wysokotonowy w kolumnach trójdrożnych. Na zwrotnicę składają się filtry: dolnoprzepustowe, górnoprzepustowe i pasmowoprzepustowe. Używanie zwrotnic jest powszechne ponieważ głośniki z reguły nie są w stanie odtwarzać całego pasma akustycznego z zadowalającą jakością i każdy z nich jest przeznaczony tylko do odtwarzania określonego zakresu częstotliwości (są wyjątki od tej reguły, przykładowo pełnopasmowe głośniki elektrostatyczne). Filtry zwrotnic projektuje się w ten sposób, by w miejscu odsłuchu sygnały z poszczególnych głośników zsumowały się prawidłowo i aby efekt tego sumowania jak najwierniej odwzorował pełnopasmowy sygnał wejściowy.

Z myślą o odtwarzaniu muzyki z PC temat zwrotnicy pojawił się wielokrotnie we wpisach na blogu serwisu dla użytkowników komputerów. Były jednak na zbyt zaawansowanym poziome i za mało było w nich odsyłaczy do zewnętrznych źródeł z informacją podstawowej funkcji zwrotnicy. Z komentarzy pod tymi wpisami trudno było stwierdzić, że ich treść mogła być niejasna. Sugerowały wręcz, że komentatorzy posiadają głęboką wiedzę. Podobnie sprawa wygląda na forum tego serwisu, ale tam pojawiło się jakis czas temu konkretne pytania i odpowiedzi pokazują jasno, jaki jest poziom wiedzy komentujących. Na tym forum można się również zasugerować, że w jakiś sposób rozwiązania Yamaha są szczególnie trudne, chociaż tak nie jest.

Proste pytanie na forum było o bi-wirring z wyposażonym w MusicCast R-N402D i Altus 300. Tonsil podaje o swoim produkcie: "Zestawy przygotowane są do połączenia albo konwencjonalnego, albo "bi-wirring", "bi-amplling" i te 2 ostanie jako "wspólna" alternatywa wskazują, że chodzi tylko o trochę bardziej zaawansowane rozwiązanie ze zwrotnicą. Wystarczają tu proste kable i nie jest trudno skorzystać z możliwości, by to przetestować.Taka rada nie pojawiła się jednak w odpowiedziach, chociaż wymiana komentarzy była obszerna i prawdopodobnie z tego powodu pytający wyłączył możliwość pisania kolejnych. Temat bi-wiring poruszony był wcześniej także na blogu pt Ampery dla muzyki to temat rzeka i jest w nim sobie zwrotnica. Zrozumiany inaczej cytat z tego wpisu pojawił się później w komentarzu na forum. Zamiarem cytującego było najprawdopodobniej zabłyśnięcie własną wiedzą, a wyszło odwrotnie i nie ma sensu rozwiązywać zawiłości tej intencji. Można jedynie wspomnieć, co w temacie bi-wiring podaje słownik hi-fi: "Połączenie dwukablowe to dość stary pomysł, ale osoby stosujące to rozwiązanie po raz pierwszy często mają różne wątpliwości i obawy". Trudno to wyjaśnić kupującemu sprzęt RTV, ale użytkownicy PC mogą to łatwiej zrozumieć, bo wielu z nich widziało, jaka jest plątanina kabli z zasilaniem twardych dysków itp. Jest tak, bo równoległe wyprowadzanie kabli zasilania zapewnia dyskom optymalną dostawę prądu. Podobnie rzecz ma się z bi-wiring, by kable optymalnie dostarczyły prąd dla wysterowania poszczególnych przetworników elektroakustycznych.

Proste wyjaśnienie pt "Bi-wiring - czy warto?" udostępnia sklep RMS i jest tam ta widoczna powyżej ilustracja.. RMS posłużył się argumentem z delikatnością przetwornika wysokotonowego, co może być błędnie zinterpretowane. Nie chodzi tu o awaryjność. Szanujący się producenci od dawna już nie sprzedają głośników ze zwrotnicami, które nie są jednocześnie zabezpieczeniem dla tego przetwornika. Zagrożenie może się przez to pojawić przy laickiej modyfikacji zwykłej zwrotnicy dla obsługi bi-wiring. Natomiast bardzo łatwo jest "uszeregowić" zwrotnicę zaprojektowaną dla połączenia wzmacniacza do głośnika kablami równoległymi i taką ma Altus 300. W opisie produktu tą możliwość przedstawiono w odwrotnej kolejności aby nie dezorientować przeciętnego użytkownika i podstawowa funkcja zwrotnicy pozostaje niezmieniona. Bi-wiring zapewnia w niej tylko bardziej optymalne przekazyanie prądu z jednego wzmacniacza do poszczególnych przetworników elektroakusyucznych. 

Tonsil w Altus 300 umożliwia również użycie dodatkowych wzmacniaczy, czyli bi-amping. Warto tu jeszcze jasno podkreślić, że każde podłączenie zwrotnicy między głośnikiem i wzmacniaczem lub kilkoma jest rozwiązaniem pasywnym.

Aktywne zwrotnice mogą być analogowe lub cyfrowe. 

Ich nazwa jednoznacznie wskazuje, że potrzebują zasilania i w tym najbardziej różnią się od pasywnych. Stosowane są, by dostarczyć sygnał do wzmacniaczy mocy, które mają optymalnie wysterować poszczególne przetworniki elektroakustyczne, ale to można zrobić także z konstrukcją pasywną. Z myślą o BienSound PC zostały we wpisach  na blogu przedstawione konkretne przykłady z zastosowaniem aktywnych zwrotnic w ofertach amerykańskich, brytyjskich, fińskich, japońskich i polskich monitorów studyjnych. Było również o rozwiązaniach z ofert RTV od KEF i Yamaha, gdzie wbudowane zostały: DAC, aktywna zwrotnica i stosowne wzmacniacze mocy. We wpisach uwaga zwrócona została na deklaracje techniczne oraz marketingowe producentów i już we wrześniu 2016 poruszony został temat oferty Yamaha NX N500,  a w grudniu 2022 w szerszym kontekście wbudowanego w tej japońskiej konstrukcji przetwornika C/A.  

 

 

W ofercie Yamaha z DAC wbudowanym w aktywnych głośnikach jest podobnie jak u innych producentów nadal rozwiązanie z całkowicie analogową zwrotnicą. Tego typu zwrotnica AVT5404 dostępna jest do samodzielnego montażu za ok 70 zł. Inaczej jest z ofertą brytyjskiego KEF, gdzie jest zwrotnica z cyfrowym filtrem, a takie świetnie się już sprawdziły w sprzęcie dla analogowych transmisji radiowych i telewizyjnych. Cyfrowe rozwiązanie z filtrem w aktywnych głośnikach różni się jednak tego, co stosowano dla transmisji.  

Opis takiej konstrukcji do samodzielnego montażu jest w czasopiśmie "Elektronika Praktyczne" z maja 2015 roku pt "DSP1701_3WCRSV - trójdrożna, cyfrowa, stereofoniczna zwrotnica głośnikowa" i na wstępie jest tam stosowne wyjaśnienie:

Dobre elementy bierne zwrotnic głośnikowych są koszmarnie drogie, natomiast dobór i strojenie zespołu filtrów wymaga wielu prób. Dlaczego więc nie skorzystać ze zdobyczy nowoczesnej techniki i nie użyć procesora DSP? Dlaczego żmudnie stroić filtry zamiast przejść w "domenę cyfrową" i nie sprawdzić efektów poprzez aplikacji wykonanej za pomocą Sigma Studio? 

 

 

W cyfrowej zwrotnicy AVT5501 są szerokie możliwości samodzielnej konfiguracji, a w analogowej AVT5404 trzeba najpierw właściwie dobrać sobie podzespoły, albo ograniczyć się do tego co przewiduje producent. Moduł zwrotnicy cyfrowej i analogowej nie jest trudno podłączyć, ale problemem może być ich zakup.

 

W artykule EP jest jasno podane, że w AVT5501 procesor ADAU1701 konwertuje wejściowy sygnał stereofoniczny 48 kHz/16 bitów. Później są dodatkowe wyjaśnienia

Ze względu na dostępne tylko cztery wbudowane w ADAU1701 kanały C/A w aplikacji zastosowano zewnętrzny przetwornik C/A. Jest to typowy przetwornik 192 kS/24 bity stosowany w odtwarzaczach DVD i amplitunerach kina domowego.  

Widać w tym rozwiązania, które są tematem w tekście pt 384 kHz w ofercie RTV bywa wiarygodne nieco inaczej, gdzie chodzi jednak o inne parametry i elementy konstrukcji.  

 

W sklepach muzycznych są również oferty urządzeń jak: OMNITRONIC DXO-48E Digital Controller, Aktywna zwrotnica cyfrowa stereo (w tym oprogramowanie) Ta cyfrowa zwrotnica dla podłączenia przez USB kosztuje ok 2 tys zł i prezentuje ją wizualnie niemieckojęzyczny filmik powyżej. Dostępny jest również obszerny opis w języku polskim. Dane techniczne w nim mogą wyglądać bardzo imponująco z 114 dBA na wejściu i 110 na wyjściu oraz zniekształceniem jedynie 0,005% - aż do podanej wartości, że to urządzenie pracuje tylko ze standardowym próbkowaniem studyjnym 48 kHz

• Elastyczne konfiguracje routingu dla wszystkich standardowych trybów pracy wyjścia mono i stereo
•     4 wejścia analogowe i 8 wyjść analogowych (XLR)
•     Aktywne filtry częstotliwości (Bessel, Butterworth i Linkwitz-Riley) o nachyleniu do 24 dB / oktawę dzielą sygnał audio na różne pasma częstotliwości
•     W tym edytor oprogramowania (na PC i Mac) do zdalnego sterowania przez komputer za pomocą interfejsu USB: przechowuj, przesyłaj i zarządzaj swoimi ustawieniami wstępnymi
•     Do 30 ustawień użytkownika można zapisać w urządzeniu za pomocą oprogramowania
•     5 dostępnych języków menu (niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, holenderski)
•     Alfanumeryczny ekran LCD z 2 wierszami po 16 znaków
•     Czułość wejściowa regulowana cyfrowo
•     Wejścia i wyjścia z 4-cyfrowym miernikiem poziomu LED oraz wskaźnikiem LED klipu i ograniczenia
•     Przełącznik wyciszenia ze wskaźnikiem LED na wyjście
•     7-pasmowy korektor parametryczny na wyjście
•     Opóźnienie sygnału do 7 ms regulowane dla wyjść
•     Ogranicznik wyjściowy z regulowanymi limitami oraz automatycznymi ustawieniami ataku i zwolnienia jako ochrona przed przeciążeniem twojego systemu wzmacniającego
•     Faza przełączalna
•     Funkcja blokady do ochrony ustawień programu
•     Montaż w stojaku, 1 U
•     Windows XP, Vista, 7, 10 i Mac OS X 10.5.8 i nowszy
•     DSP: Cyfrowy procesor sygnałowy
•     Połączenie z komputerem: Oprogramowanie DXO za pomocą oprogramowania wewnętrznego USB można zaktualizować
•     Konstrukcja obudowy: (19 ") 48,3 cm montaż w szafie 1 U

Zakres częstotliwości: 10 - 22000 Hz
Częstotliwość podziału: 20-20000 Hz
Wejścia: 4 x XLR, zbalansowane
Maksymalny poziom wejściowy: +22 dBu
Impedancja wejściowa: 10 kiloomów
Zakres dynamiczny: 114 dBA
Wyjścia: 8 x XLR, zbalansowane
Impedancja wyjściowa: 50 omów (symetrycznie elektronicznie)
Zakres wzmocnienia wyjściowego: od -50 do +12 dB
Maksymalny poziom wyjściowy: +9 dBu
Zakres dynamiczny: 110 dBA
Częstotliwość próbkowania: 48 kHz
Zniekształcenie: 0,005%
Typy filtrów: Bessel, Butterworth lub Linkwitz-Riley
Nachylenia: 6, 12, 18 lub 24 dB / oktawę
Opóźnienie: 0-5 ms
Komunikacja: USB typu B.

Więcej informacji w temacie można znaleźć w tekście pt  "Aktywna zwrotnica cyfrowa za jedynie 110 Euro"

Bardzo zaawansowany wątek tego tematu jest pt  "Alternatywa korekty charakterystyki fazowej - phase response"

 

PC4uMusic multilingual facebook profile >