Aktywny subwoofer stawia wymagania

Bardzo zaawansowany subwoofer miał w swojej ofercie polski producent Audio Pro Solutions, ale u nich nie jest już udostępnia jego specyfikacja. W sklepach są jednak jeszcze stare opisy i linki do nich są podpięte poniżej w logo:


Subwoofer APS SUB 15 to prawdziwe majstersztyk inżynierii dźwięku, oferujący czyste, pozbawione zniekształceń basy już od 12 Hz. Nie jest to jednak subwoofer dla miłośników efektów specjalnych czy nadmiernych podbarwień. SUB 15 skupia się na precyzyjnym i neutralnym odtwarzaniu niskich tonów, bez zbędnych przerysowań.

 

SUB 15 to aktywny subwoofer, dla tych, którzy poszukują bezkompromisowych rozwiązań studyjnych. Do konstrukcji SUB 15 użyto prawdopodobnie najlepszego głośnika niskotonowego dostępnego dzisiaj na rynku. Woofer TAD 1601b podobnie jak pozostałe głośniki z oferty japońskiej firmy TAD jest wykonywany ręcznie w Japonii i dostępny jest tylko na zamówienie. Głośniki TAD znalazły swoje zastosowanie w najlepszych systemach pro audio jakie kiedykolwiek istniały. Warto zauważyć, że większość głośników z oferty TAD produkowana jest w nie zmienionej formie od prawie trzydziestu lat, po prostu nie ma czego poprawiać!

 

 Jest także opis wzmacniacza do wysterowania TDA TL 1601b w subwooferze: Inteligentne, kompaktowe i wydajne to cechy charakterystyczne wzmacniaczy ICEpower. Wzmacniacze ICEpower wymagają minimalnego chłodzenia, mają doskonałą jakość dźwięku i są opłacalne. Bang & Olufsen stworzył przełom w technologii wzmacniaczy, która jest inteligentna, kompaktowa i wydajna. Zapewnia większą moc przy mniejszej ilości energii i wytwarza najmniej niepożądanego ciepła. Jego rozmiar, który jest tylko trochę większy niż pudełko zapałek, pozwala mu nadal przesuwać granice konwencjonalnego projektowania głośników DIY. Wzmacniacze ICEpower są jednym z najbardziej fantastycznych wyborów dla nowego modułu wzmacniacza, ponieważ zapewniają ten poziom wydajności w tym przedziale jakościowym i cenowym!

    

 

Z tym 15 calowym przetwornikiem elektroakustycznym Technical Audio Devices Laboratories Inc pojawiło się w studiach nagrań na całym świecie wiele monitorów z pasywnymi zwrotnicami.

Najbardziej tradycyjne były w zestawie 2 drożnym z TD4001, który stał się również legendarny: The first speaker unit that came out of the TAD Project was the TD-4001 compression driver, which was unveiled at the Acoustic Engineering Society (AES) convention held in the United States in 1978. When the TD-4001, which offered unheard-of performance characteristics, became commercially available in the United States, it created a sensation in the pro audio industry and eventually found its way into famed recording studios around the world, including those designed by Tom Hidley, who was a top-rated acoustic designer of the time, as well as AIR Studios, Capitol Records studios, and Record Plant.

Audio Pro Solutions miał natomiast własną koncepcję dla studio - z aktywnym rozwiązaniem 3 drożnym i całkowicie oddzielną obudową dla subwooferów. Na ilustracji są z Aeon, które niekoniecznie są tu najlepszym wyborem z oferty APS.

 

W ofertach audiofilskich tradycyjne rozwiązania studyjne kompletowano także w 3 drożne, ale z pasywnymi zwrotnicami
Nie zabrakło nawet ekstremalnie zaawansowane konstrukcji 3 drożnych z większym i na dodatek zdublowanym przetwornikiem TL 1801 

 

Jeszcze innym przetwornikiem TAD jest TL-1603: Voice coil impedance: 8 ohms. Lowest resonance frequency (fo): 28Hz. Frequency range: 28 - 1,000Hz. Rated input power: 200 watts. Maximum input power: 500 watts. Sound pressure level: 97dB/W (1m). Equivalent mass (infinite baffle): 4.1 oz./l17g. Qo: 0.31 (fo = 28Hz). Total magnetic flux: 260,000 maxwells. Magnetic flux density: 11,800 gauss.
Były także TL-1601c. W różnych tekstach pojawia się do tego nazwa Pioneer TAD TL-1601a, więc nie zaszkodzi zacytować wyjaśniający to opis zamieszczany przy aktualnych ofertach z tą marką: Cała historia TAD-a jest bardzo długa, jeżeli uwzględnić, że wywodzi się ona z firmy Pioneer, a ta powstała w 1937 roku. Dzisiaj można Pioneera kojarzyć różnie – ze sprzętem złotych lat hajfaju, z doskonałymi wzmacniaczami, magnetofonami, odtwarzaczami… ale mało komu do głowy przyjdą głośniki, a to właśnie one były pierwszą specjalnością firmy. Pioneer był ich dużym i ważnym producentem, chociaż później, razem z innymi japońskimi firmami padł ofiarą audiofilskiego przekonania, że Japończycy produkują dobrą elektronikę i mechanikę, ale nie zespoły głośnikowe, bo do tego potrzeba innej kultury, europejskich (lub amerykańskich) uszu.

 

Uzupełnieniem wyjasnienia jest cytat z Wikipedii: Pioneer Corporation (jap. パイオニア株式会社 Paionia Kabushiki-gaisha) – japoński producent sprzętu RTV, car audio, DJ i napędów CD z główną siedzibą w Bunkyō w Tokio założony 1 stycznia 1938 jako Fukuin Shokai Denki Seisakushō. Pioneer wywodzi swoją historię od momentu powstania pierwszego głośnika dynamicznego, co miało miejsce w roku 1937. Konstruktorem głośnika był założyciel firmy Nozomu Matsumoto.
Na zakończenie warto przypomnieć jeszcze, że Tonsil w połowie lat 70 zakupił licencję na produkcję 18 głośników Pioneer, a w 1996 nawiązano współpracę, która po kilku latach zakończyła się upadłością polskiej firmy, w której japoński partner miał w już wówczas większościowe udziały 40,25%. Wcześniej jednak bez Japończyków wyodrębniono kilka samodzielnych podmiotów gospodarczych, jak Tonsil Urządzenia Elektroakustyczne, z którym przejęto produkcję profesjonalnego nagłośnienia, a nazwę wkrótce zmieniano na ProTonsil i na tej bazie powstała w 2009 roku spółka Tonsil Technologie oraz rok później Tonsil Acoustic Company.

15 calowy przetwornik TAD jest najprawdopodobniej również w kosztującym 4.750 € WOMBAT od Sveda Audio. Konstruktorem i właścicielem firmy jest były pracownik Tonsila, któremu nie są obce rozwiązania dla produktów Pioneer. Jest również współwłaścicielem APS, więc z cała pewnością dobrze zna właściwości TL 1601b. Membrana w Wombat przypomina jednak bardziej tą w TL-1801. Może być jakąś unikalną wersją tokijskiego 15 calowca, która została dostosowana do obudowy zamkniętej i nie zalazła się w normalnej ofercie sprzedaży.

Na 100% unikalne są 3 przetworniki 9" w kosztującym 10 tys euro Sveda Audio CHUPACABRA, co konstruktor podkreślił w szczególny sposób przy bezpośrednim kontakcie z nim. Sposób montowania tych przetworników wskazuje, że są pokrewne z kosztującymi około półtora tysiąca złotych za sztukę 23W/4557T02 od duńskiego Scan Speak. Przetworniki i potężny wzmacniacz to tylko część oferty Sved Audio dla wiernego odtwarzania najniższych tonów. Oba subwoofery oferowane są z indywidualną kalibracją u użytkownika.

Ustawienia z aktywnym subwooferem są istotne od samego początku, gdy w Chicago na CES show 1979  szwedzki konstruktor Karl-Erik Ståhl zaprezentował Audio Pro B-50 z 50 litrową obudową z basreflex i 2 przetwornikami 6 1/2 cala w połączeniu push pull, których wysterowanie zapewniał wzmacniacz z aktywna kontrolą ACE-Bass (Amplifier Controlled Euphonic). Było to rozwiązanie dla basreflex, którego funkcja odpowiadała MBF (Motional Feedback), którą Philips oferował w obudowach zamkniętych i w obu przypadkach miało zapewnić wzmacniaczowi bardziej komfortową pracę z wysterowaniem przetwornika dla niższego pasma częstotliwości.

 

B-50 był nową ofertą z subwooferem dla tradycyjnej pary głośników z wolnostojącym wzmacniaczem hi-fi. Bazował jednak na wcześniejszych rozwiązaniach w tradycyjnej parze stereofonicznej A4-14 z aktywnym systemem 3 drożnym, gdzie podział w zwrotnicy był przy częstotliwościach 300 Hz i 2,5 kHz.

Na zdjęciu widać, że Ståhl robił bezpośrednie pomiary B-50, a nie tylko według standardu służącego do prezentowania charakterystyki głośników, co podpowiada, iż koncepcja z subwooferem i parą głośników stereofonicznych zrodziła się z prostej przyczyny. A4-14 wypadły bardzo dobrze w tradycyjnych pomiarach charakterystyki głośników, ale to nie przekładało się to w pełni na słuchanie muzyki w domu. Ta różnica związana jest z tym, że pomiary są w wytłumionej komorze, a taką nie jest przecież mieszkanie. Niemniej to charakterystyka z komory ma istotny wpływ na sprzedaż głośników.

Arek Szweda słusznie więc oferuje subwoofery z indywidualnym ustawieniem u użytkownika, ale nie ma jednak zaufania do technologi cyfrowych w tym zakresie, chociaż pracował kiedyś jako informatyk. Trudno jest uwierzyć, że nic nie wie o rozwiązaniach np fińskiego Genelec.

Kryteria dla Sveda Audio mogą być inne od tych dla Genelec, co nie wyklucza możliwości jakie są z cyfrową technologią. Istotnym problemem jest tylko korzystanie w tym celu z systemów wbudowanych, gdzie możliwości są ograniczone i tak jest właśnie w przypadku zaawansowanych rozwiązań Genelc. W roku 2006 wprowadził do swoich produktów przełomową technologię SAM (Smart Active Monitoring) – system automatycznej kalibracji monitorów AutoCal, który umożliwia pomiar odpowiedzi impulsowej pomieszczenia w punkcie odsłuchu i wprowadzenie korekcji częstotliwości, opóźnienia i poziomu pracy do każdego monitora i subwoofera w taki sposób, aby uzyskać maksymalnie płaską charakterystykę w miejscu odsłuchu. Monitory serii SAM są wyposażone w procesory DSP, a oprogramowanie GLM (Genelec Loudspeaker Manager) w połączeniu z zestawem do kalibracji i mikrofonem pomiarowym pozwala użytkownikowi na wykonanie pomiaru.