Autorskie wsparcie subwooferowe dla przestrzennego odtwarzania muzyki zapisanej w formacie Eclipsa Audio

Szerokie możliwości PC dla odtwarzania nagrań z muzyką dobrze pokazują wtyczki do jednego z bezpłatnych programów. Chodzi m.in. o FreeSurround Decoder do foobar200 dla Windows. Pozwala odtwarzać różne nagrania z dźwiękiem przestrzennym i podane jest, że dotyczy to również tych z analogową kwadrofonią SQ oraz QS. Ten sam autor stworzył także tą, o której wspomniane jest w tekście pt Wtyczka dla Microsoft Spatial Sound API do foobar2000 i przestrzenne odtwarzanie muzyki w domu. Wymagają one jednak jeszcze intensywnych testów odsłuchowych, żeby wyszukać optymalne ich zastosowanie w konfiguracjach PC4uMusic. Nie są również jeszcze w pełni dostosowane do możliwości Eclipsa Audio. Autor wtyczki dostarcza jednak dobre rozwiązania. Jego wtyczka dla obsługi Windows Audio Session Application Programming Interface niejednokrotnie sprawdza się lepiej w praktyce od proponowanej przez twórcę foobar2000. Natomiast testy wtyczek warto jest zawsze robić z konkretnym celem.

Oprogramowanie z funkcjami dostępnymi we wtyczce FreeSurround Decoder ułatwić może zrealizowanie w domu bardzo praktycznego zestawu audio z centralnym głośnikiem pracującym jednocześnie jako subwoofer oraz baza dla lewego, prawego i tylnego. Temat takiej koncepcji poruszony jest szerzej pt 2+1 cyfrowo z PC i telewizorem dla odtwarzania muzyki z ciekawych transmisji audiowizualnych. Najbardziej optymalne będzie, jeżeli współosiowy przetwornik elektroakustyczny umieszczony zostanie dla generowania dźwięku bezpośrednio do słuchacza. Głośniki dla prawego i lewego kanału nie potrzebują być w dużej obudowie, a do tego mogą być wysterowane ze wzmacniaczy wbudowanych w subwoofer. Głośnik z tyłu nie potrzebuje również dużej obudowy, ale najpraktyczniej jest, żeby był aktywny i z bezprzewodowym podłączeniem. Transiter dla sygnału tego kanału może być także zamontowany w bazie z subwooferem.

Dobra koncepcja dla głośnika centralnego z subwooferem jest we współosiowym rozwiązaniu z płaską membraną w 10 calowym przetworniku, co Technics zaoferował w 2-drożnym SB RX70. Taka oferta z płaskimi membranami dostała u japońskiego producenta nazwę Flat Diaphragm Speaker. Płaskie membrany stosował także w tradycyjnych konstrukcjach z przetwornikami i flagowym modelem był 4-drożny monitor SB-M1 z 15 calowym basem, czyli z powierzchnią 804 cm.kw.

W ofercie współosiowej Technicsa był także płaski 10 calowy głośnik SB R100, który z pasywną membraną przypominał system 3-drożny. W tym rozwiązaniu niskotonowa membrana nie była jednak tak duża (7"). Podobnie było z większym SB R200, gdzie 8 1/2 cala oferowano jako 12. 

W ich współczesnej ofercie pojawił się w małej obudowie 2-drożny SB-C700, który przypomina wyglądem bardzo udane rozwiązanie aktywne KEF LS50 Wireless II,  ale jest pasywny. 

 

Brytyjski KEF dekady temu zaoferował także płaską membranę prostokątną z zaokrąglonymi kątami w 10 calowym (300 x 210 mm) przetworniku dla niskich tonów B139B. Jeszcze wcześniej w 1962 był widoczny powyżej ich monitor K1 z większym (16x13") przetwornikiem niskotonowym. Obecny właściciel Kent Engineering and Foundry ma swoją siedzibę w Azji i być może wywiąże się jakaś współpraca z marką Technics, czyli Panoasonic Corporation.

Sony miał również rozwiązania z płaskimi membranami, ale nie były one współosiowe. Głośniki z nimi określono jako Accurate Pistonic Motion. Rozwiązanie dla flagowego modelu 4-drożnego AMP8 pokazuje, że można zaoferować takie membrany ze sporą powierzchnią (807 cm, kw.). Mają one niezwykle sztywną strukturą heksagonalną, która wzorowana jest na tej w plastrach miodu. Ta inżynieryjna konstrukcja, naśladująca naturalny plaster, skutecznie rozkłada naprężenia, amortyzuje wstrząsy i minimalizuje odkształcenia, Zapewniało to mniejsze zniekształcenia przy przetwarzaniu elektroakustycznym niż z konwencjonalnymi membranami. Użycie jednej membrany z kilkoma magnesami pozwala także lepiej oprowadzić ciepło, które ma niekorzystny wpływ na precyzję pracy cewki. Chwilowo trudno jednak o takie płaskie membrany dla domowego zastawu audio.  

Odprowadzenie ciepła z niskotonowego przetwornika elektroakustycznego znacznie przyspieszyło przełamania bariery dźwięku w lotnictwie. Widoczny na zdjęciu powyżej profesor Eugeniusz J. „Gene” Czerwiński postrzegał reprodukcję dźwięku jako generowanie energii i wytworzone ciepło musiało zostać odprowadzone, by uniknąć przekłamań. Dzięki temu jego rozwiązania umożliwiły również odtwarzanie w kinach fonii dla wyświetlania filmów katastroficznych. Kolejnym sukcesem jego amerykańskiej firmy Cervin Vega były głośniki, które stały się chlubą najbardziej renomowanych dyskotek na świecie. Warto dlatego pamiętać o cieple wytwarzanym w przetworniku i pomocna staje się duża pojemność obudowy.

Zamknięta obudowa z dostosowanym do niej współosiowym głośnikiem centralnym zintegrowanym z subwooferem zapewni najbardziej precyzyjne wygenerowanie dźwięków z nagrania. Taka obudowa może zagwarantować najlepszą odpowiedź impulsową z subwooferem, a ten pozwala bardzo skutecznie ominąć w mieszkaniu problem z jednoczesnym odtwarzaniem niskich tonów z dwóch lokalizacji i tym bardziej z większą ilością kanałów. To powoduje, że prawy i lewy oraz tylny głośnik nie potrzebuje mieć dużej obudowy, by mógł właściwie odtwarzać niskie tony. Można w tych trzech głośnikach użyć dobrej jakości przetworników szerokopasmowych lub 2-drożnych współosiowych.

Alternatywą mogą być głośniki typu D'Appolito, gdzie podobnie jak z przetwornikami współosiowymi chodzi o uniknięcie przekłamań fazowych, które występują w tradycyjnych głośnikach. W 2-drożnej konfiguracji D'Appolito przetwornik wysokotonowy jest w środku, a niskośredniotonowe powyżej i poniżej, co w angielskojęzycznej terminologii nazywane jest midwoofer-tweeter-midwoofer. 

Na ilustracji powyżej pokazane jest, że z tradycyjnego głośnika do słuchacza docierają 2 dźwięki, a z MTM tylko jeden. Podawane jest również, że odległość między 2 przetwornikami nie może być większą niż 2/3 długości fali przy częstotliwości podziału, co może być błędnie zinterpretowane. Takie ryzyko nie jest jednak aktualne z mniejszymi przetwornikami, które można bez problemu użyć, gdy nie trzeba z nimi generować najniższych tonów. Wikipedia podaje, że częstotliwości podziału sygnału jest najczęściej około 2500 Hz. Użycie mniejszych przetworników pozwala zastosować wyższą, co powinno mieć pozytywny wpływ na precyzję odtwarzania z nagrań np ludzkiego głosu.

W Polsce jest  produkowany pasywny głośnik centralny z dobrą charakterystyką przenoszenia, który postawiony w pionie stanie się MTM. Kosztuje poniżej 300 zł.i ma 6 calowe przetworniki. Może się dobrze sprawdzić jako lewy i prawy głośnik z wysterowaniem ze wzmacniaczy mocy wbudowanych dodatkowo w subwooferze. Jest także model droższy o ponad 100 zł. z 5" przetwornikami, lecz wysokotonowy nie jest tak zamontowany, że będzie idealnie w tym samym pionie, co te dla tonów niskośrednich. 

Program foobar2000 oferowany jest także w wersjach dla pracy z Androidem i MacOS, ale nie pojawiły się do nich wtyczki, które mają swoje zalety i wady. Wtyczki stwarzają wiele możliwości z tym programem, ale nie ma gwarancji, że one zawsze ze sobą właściwie pracują i trzeba je dokładnie przetestować w praktyce.

Inaczej jest w innym dostępnym bezpłatnie programem do odtwarzania muzyki, który optymalnie wykorzystuje potencjał Windows. Najprawdopodobniej to powoduje, że z jakością odtwarzania muzyki sprawdza się lepiej od innych programów i nawet jego wersje rozwojowe pracują od lat stabilnie, co dotyczy zarówno wydań beta, jak i alfa. Trudno w nim jednak stworzyć funkcje dla automatycznego odtwarzania różnych formatów nagrań z dźwiękiem przestrzennym, więc łatwiejsze może być stworzenie sobie w formacie Eclipsa Audio kopi nagrań, które będą odpowiadać konfiguracji głośników w domu.

Benjamin's Psychoacoustic Lab testuje oraz wdraża na bieżąco możliwości optymalnego odtwarzania muzyki z nowymi rozwiązaniami technologicznymi, a w szczególności z wykorzystaniem potencjału obliczeniowego i otwartej struktury PC. 

 
 Wieleojęzyczny profil PC4uMusic na Facebook>>>