AmpDoc PC i praktyka psychoakustyka

Niskie przekłamanie sygnału jest niezbędne dla optymalnego przetwarzania elektroakustycznego, a wiedza, jak w tym celu skonfigurować PC nie przyszła z kosmosu. AmpDoc PC to dobra nazwa, by nawiązać w tym temacie do przeszłości w sztokholmskiej firmie, którą prowadzili widoczni na zdjęciu Douglas Westlund i Tomas Danko. Ich firma nazywała się Förstarkar Doktor (Amp Doctor). Na pierwszy rzut oka mogą się kojarzyć z Partnerami w brytyjskim serialu komediowym, którego oryginalny tytuł brzmi The Persuaders!, ale w skandynawskiej branży muzycznej wprowadzi wiele nowatorskich rozwiązań.

 

Produkowany był u nich zestaw dla gitarzystów, gdzie 3 lampy ECC 83 (triody) były dla 2 oddzielnych wejść, które można było ustawić niezależnie dla np. brzmienia Marsalla i Fendera, a także 2x EL 34 (pentody) dla właściwego wysterowania czterech 12 calowych Celestion. Praca przy produkcji wzmacniacza lampowego uczy zwracać uwagę na szczegóły i łatwiej jest przez to optymalnie konfigurować sprzęt audio. Sprawą wtórną jest, czy ma lampy, czy tranzystory, albo jest analogowy lub cyfrowy.

 

Wzmacniacz lampowy miał bezpośredni związek z nowatorskim syntezatorem dla gitarzystów, do którego prawa autorskie młody inżynier i muzyk Tomas Danko, jako aspirujący jeszcze grosista, odsprzedał w latach 70 działającej od 1946 roku z produkcją oraz dystrybucją gitar, organów elektronicznych, instrument ów perkusyjnych i wzmacniaczy włoskiej firmie Meazzi. 

Na targach w USA prototyp wzmacniacza lampowego spowodował zamieszanie. Zupełnie inaczej zrozumiana została nazwa "Cuntroller 9", która nawiązywała do 9 potencjometrów dla ustawienia optymalnego brzmienia gitary elektrycznej. "Controller" nie mógł być zarejestrowany, jako marka produktu.

 

W tej sztokholmskiej firmie było także szwedzkie przedstawicielstwo instrumentów perkusyjnych m.in. amerykańskich Ludwig, które produkowane są od początku XX wieku oraz Tama, japońskiej firmy założonej w 1908 roku. Douglas Westlund był muzykiem sesyjnym i zawsze sam stroił różne zestawy perkusyjne, które prezentował zainteresowanym właścicielom sklepów muzycznych. Jeszcze częściej wpadali po jego radę znani perkusiści. Brzmienie jego perfekcjonistycznych zestawów perkusyjnych stało się przy tej okazji punktem odniesienia w firmie - co powinien zapewnić sceniczny system nagłośnienia, zarówno dla jazzu, jak i rocka. W drugim przypadku potrzeba zwykle tylko więcej sprzętu nagłośnieniowego, aby dotrzeć z dźwiękiem do liczniejszej grupy zgromadzonych słuchaczy. Przesterowane brzmienia gitary elektrycznej nie jest zadaniem systemu PA.

 

Można było tam również wypożyczyć na koncerty sprzęt PA z np głośnikami Cerwin Vega PA. Nazwa tej marki to zamerykanizowany skrót nazwiska Eugeniusza „Gene” Czerwińskiego, który był profesorem psychoakustyki i przyczynił się do przełamania bariery dźwięku w lotnictwie. Już w latach 50-tych jego głośniki potrafiły generować 130 dB z bardzo niskimi częstotliwościami, co umożliwiło przeprowadzenie na ziemi wielu ważnych dla lotnictwa testów, przy nieograniczonym dostępie do sprzętu pomiarowego.

Profesor postrzegał reprodukcję dźwięku jako generowanie energii. Wytworzone ciepło musiało zostać odprowadzone, by uniknąć przekłamań. Dzięki temu jego rozwiązania umożliwiły również realne odtwarzanie w kinach fonii dla wyświetlania filmów katastroficznych. Pierwszy był pt Trzęsienie ziemi (Earthquake), który w 1975 roku otrzymał 2 Oscary za najlepszy dźwięk i efekty specjalne oraz 3 nominacje. Następnym był "Płonący wieżowiec", który zdobył 3 Oscary i 5 innych nagród oraz 14 nominacji.

Kolejny sukces przyniosły głośniki disco, a dobra reputacja marki przyciągnęła nowe inwestycje, które szybko sprawiły, że ich głośniki stały się popularne w domach i na scenach. Błędnie skalkulowano tylko, by oferować je dla PA w niższej cenie i poczyniono zbyt drastyczne oszczędności przy wysokich częstotliwościach, które są niedopuszczalne w nagłośnieniu scenicznym. Wypożyczane w szwedzkiej firmie głośniki Cervin Vega zostały w związku z tym zmodyfikowany dla rzeczywistych potrzeb sceny.



Amerykański producent powielił te modyfikacje i jako pierwsi podczas swojej trasy koncertowej skorzystali z tego The Rolling Stones. Koncepcje tych modyfikacji pozostają niezmienne od dziesięcioleci i wprowadzane są jedynie drobne zmiany, aby dopasować się do potrzeb działalności marketingowej.

W szwedzkojęzycznej Wikipedii pod hasłem psychoakustyka można przeczytać trochę trudne do przetłumaczenia wyjaśnienie. Postrzegana głośność jest ważnym pojęciem w psychoakustyce. Odczuwanej głośności nie można zapisać wyłącznie przy użyciu filtrowania liniowego, ponieważ istnieje wbudowana zależność głośności w krzywych jednakowego poziomu słyszalności, a także wpływ efektów maskowania. Takimi krzywymi, które powstają w efekcie filtrowania liniowego są wykresy z charakterystyką pasma przenoszenie. Powstają na potrzeby marketingu i tym temacie bardzo dosadnie podano w polskojęzycznym serwisie audio: Charakterystyka przenoszenia wzmacniacza jest to zależność (wykres) wzmocnienia w funkcji częstotliwości. Producenci bez większego trudu uzyskują płaski kształt tej charakterystyki , a więc porównania tych wykresów dla różnych wzmacniaczy nie wnoszą nic istotnego. W przypadku głośników temat jest bardziej skomplikowany, ale są podobne zakusy marketingowe z "prostą krzywą".

  

 

Optymalnie skonfigurowany PC może dostarczyć sygnał, z którym współczesny wzmacniacz wysteruje  przetworniki elektroakustyczne, by odtwarzana muzyka miała minimum przekłamań. Technologia analogowa nadal najlepiej służy konwersji elektroakustycznej - cyfrowa dla wiernego zachowania nagrań. Sygnał nagrania można w PC dostosować m. in. do faktycznych możliwości głośników w danym pomieszczeniu, co jest bardziej rzetelne do uznaniowych korekt w np analogowych zwrotnicach głośników.

 

 

Szerokie i długoletnie doświadczenie z branży muzycznej sprawia, że dla podłączenia z PC polecane są nie tylko głośniki ze sklepów RTV. Na zdjęciu widać monitor studyjny, którego producent zdobywał doświadczenie w firmie profesora Czerwińskiego. Stosuje jednak także przetworniki współosiowe, które pojawiły się w USA już w 1943 roku. Temat jest szerzej poruszony we wpisie pt Atrakcyjny przetwornik elektroakustyczny dla odtwarzania muzyki w domu. Jest tam m.in. o polskim monitorze aktywnym APS COAX, gdzie montowany jest przetwornik od norweskiego producenta SEAS, który używa hasło marketingowe - The Art Of Sound Perfection. W tekście wspomniane jest również o brytyjskich ofertach.

 

 

O jednej jest szerzej we wpisie pt  British wireless proposals from KEF. To typowa oferta RTV i chociaż jest już bardzo ciekawa, to potrzebny jest jeszcze dalszy rozwój, by optymalnie zagospodarować istniejące tu możliwości z technologia cyfrową.

 

Druga jest od Tannoy, a to jest marka, która w Wielkiej Brytanii to synonim dobrego nagłośnienia. We wpisie pt British proposals for new 4 ch surround in Windows jest przedstawiona ciekawa opcja cyfrowych możliwości z tradycyjnym podłączeniem analogowym.

Jest także wspomniane o najbardziej zaawansowanych rozwiązaniach cyfrowych w monitorach fińskiego Genelec i jest w tym temacie oddzielna strona

PC4uMusic multilingual facebook profile >